Co roku na zawał serca zapada ok. 100 tys. osób, dlatego nasza redakcja zdecydowała się napisać na ten temat, by być może zamiast mierzyć się z atakiem serca, po prostu do niego nie dopuścić. Wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć. W tym artykule opisujemy przyczyny i objawy zawału serca oraz opisujemy, jak prawidłowo należy zachować się w czasie zawału serca.
Zawał serca, czyli inaczej ostry zespół wieńcowy wywołany jest sytuacją, w której nie ma swobodnego przepływu krwi w tętnicach wieńcowych. Występują dwie tętnice wieńcowe – lewa (większa) i prawa (mniejsza). Atak serca jest konsekwencją niedokrwienia mięśnia sercowego. Wykonując badanie EKG, można stwierdzić, jak poważny był przebieg zawału. Istnieją dwa jego typy:
ostry zespół wieńcowy bez uniesienia odcinka ST – gdy przepływ krwi zostaje zmniejszony,
ostry zespół wieńcowy z uniesionym odcinkiem ST – gdy przepływ krwi jest całkowicie odcięty, a tętnica zamknięta.
Najczęstszą przyczyną zawału serca jest miażdżyca. Polega ona na zwężaniu się naczyń przez odkładający się cholesterol. O cholesterolu można przeczytać w osobnym artykule. Z niego wiecie, że odkładanie go jest procesem powolnym. Z kolei zawał serca przychodzi nagle i niespodziewanie. Skąd więc związek pomiędzy tymi dwiema jednostkami? Przyczyna leży po stronie uszkodzonych blaszek miażdżycowych, które powstają w wyniku odkładania się złego cholesterolu. Taki stan rzeczy znacznie upośledza swobodny przepływ krwi.
Lepiej zapobiegać niż leczyć
Zawał serca przychodzi nagle i niespodziewanie. Dlatego, należy zwrócić szczególną uwagę na styl życia, który uprawiamy. Do czynników ryzyka, które przyczyniają się do odkładania blaszek miażdżycowych, a w efekcie zawału serca należą:
hiperlipidemia (nadmiar LDL),
nadciśnienie tętnicze,
otyłość,
zła dieta,
brak aktywności fizycznej.
Do innych przyczyn zawału serca zaliczyć można:
zator,
zapalenie tętnicy wieńcowej,
wady anatomiczne,
nasilona niedokrwistość,
skurcz tętnicy wieńcowej.
Objawy zawału serca
Najbardziej charakterystycznym objawem zawału serca jest ból w klatce piersiowej. Chorzy, opisują go jako:
piekący,
duszący,
silny,
stały,
gniotący,
dławiący,
promieniujący do ramion i szyi.
Pierwsza pomoc przy zawale
W internecie nieustannie krążą artykuły, które tłumaczą, jakoby wywoływanie kaszlu co 2 sekundy, a po nim głęboki wdech, miałyby pomóc w sytuacji, gdy dopada nas atak serca. To mit i należy głośno o tym mówić, by czytelnicy zaprzestali wierzyć w tę historię. Tym bardziej, że takie działanie podczas zawału serca, może jeszcze bardziej przyczynić się do jego większego rozmiaru i doprowadzić do ostateczności.
Jak zatem zachowywać się podczas ataku serca?
Załóżmy, że znajdujesz się w swoim domu. Jeżeli wyczuwasz mocny ból w klatce piersiowej, nie zwlekaj. Wezwij jak najszybciej pogotowie i otwórz drzwi, aby ekipa ratunkowa, mogła bez trudu do Ciebie dotrzeć. Pamiętaj, że liczy się każda minuta.
Następnie, zaprzestań jakiejkolwiek aktywności fizycznej. Pozostań w spoczynku – nie stój, staraj się nie poruszać. Najlepiej połóż się. Nie wypowiadaj też żadnych słów. Staraj się spokojnie oddychać i nie panikuj. W żadnym wypadku nie kaszl i nie rób gwałtownych ruchów. W takim stanie oczekuj na przyjazd karetki.
Wg Wytycznych Resustytacji z 2010 r. dozwolone jest, podanie kwasu acetylosalicylowego (np. Aspiryna) przez osobę drugą lub za poradą dyspozytora:
“Dane z dużych, randomizowanych badań klinicznych wykazują zmniejszoną śmiertelność u pacjentów przyjętych do szpitala z rozpoznaniem OZW, którym podawano 75– –325 mg kwasu acetylosalicylowego (Acetylsalicylic Acid – ASA). Kilka prac sugeruje zmniejszoną śmiertelność, gdy ASA podawano wcześniej 37,38. Dlatego zaleca się jak najwcześniejsze podanie ASA wszystkim pacjentom z podejrzeniem OZW, za wyjątkiem osób z prawdziwą alergią na ten lek. ASA może być podany przez personel medyczny, świadka zdarzenia lub wzięty za poradą dyspozytora pogotowia, zależnie od lokalnych standardów postępowania. Wstępna dawka ASA podana doustnie (do rozgryzienia) wynosi 160–325 mg. Inne formy ASA (rozpuszczalna, dożylna) mogą być równie skuteczne co rozgryzione tabletki.”*
*Źródło: Wytyczne resuscytacji 2015 – Wytyczne resuscytacji 2015 Europejskiej Rady
Jeżeli natomiast jesteś świadkiem zdarzenia, w którym złe samopoczucie osoby może świadczyć o przeżywanym zawale, przygotuj się do resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Oto instrukcja:
- Wezwij pogotowie sam lub wskaż osobę, która będzie za to odpowiedzialna.
Jeżeli chory jest przytomny, przeprowadź z nim szybki wywiad w celu zdobycia informacji, jak długo źle się czuję, czy choruję na coś i czy się na coś leczy.
Jeżeli dysponujesz kwasem acetylosalicylowym, podaj choremu jedną tabletkę.
Ułóż go w pozycji leżącej na plecach – nie podkładaj nic pod głowę.
Jeżeli chory traci przytomność, sprawdź czy oddycha. Przyłóż do jego nosa/ust swoje ucho. Sprawdź jego tętno.
Jeżeli nie wyczuwasz oddechu ani tętna, sprawdź czy chory nie ma niczego w ustach – udrożnij drogi oddechowe (guma do żucia, cukierek, proteza zębowa).
Przystąp do RKO: 2 wdechy (jeden po drugim) i 15 uciśnięć klatki piersiowej (na około 3-4 cm głębokości).
Czynność tą wykonujesz nieprzerwanie, aż do przyjazdu karetki pogotowia lub odzyskania przytomności chorego.
Niech ta informacja dotrze do jak największej ilości osób. To bardzo ważne, aby każdy wiedział, jak właściwie postępować w czasie zawału i czego nie robić, by sobie nie zaszkodzić. Może to uratować czyjeś życie!
