Każdy w swoim życiu miał nieraz do czynienia z ranami, takimi jak otarcia, skaleczenia, małe oparzenia. Aby rana dobrze się goiła bardzo ważna jest postępowanie na samym początku jej pojawienia się. Należy ją odkazić, oczyścić i założyć jałowy opatrunek. Jeśli rana jest niewielka nie wymaga wizyty u lekarza. Gojenie się ran jest bardzo złożonym procesem, biorą w nim udział krew, komórki naskórka, układ odpornościowy. Na brzegach rany powstaje skrzep, który skleja ranę i zapobiega krwawieniu.
Najważniejsze dla szybkiego gojenia się rany jest prawidłowe jej oczyszczenie. Należy przemyć czystą wodą lub solą fizjologiczną. Kolejnym etapem jest dezynfekcja, najlepiej wodą utlenioną lub płynem odkażającym. Wbrew obiegowej opinii nie powinno się przemywać rań środkami zawierającymi alkohol, spirytus lub jodynę. Substancje te mogą podrażnić ranę oraz nadmiernie ją wysuszyć, co ułatwi dostęp drobnoustrojów. Kluczowe dla gojenia się ran jest zachowanie na jej powierzchni wilgotnego środowiska. Dzięki temu opóźnia się powstanie strupa przez co szybciej napełzają komórki zdrowego naskórka na powierzchnię rany. Jeśli strup powstanie nie usuwajmy go, stanowi naturalna barierę ochronną.
Po dokładnym oczyszczeniu rany dobrze nałożyć na nią substancje zapewniające wilgotność, stanowią one również barierę ochronną przed bakteriami znajdującymi się w otoczeniu. Założenie opatrunku jest ważne przy nieco większych ranach zwłaszcza tych długo niegojących się, które nie zabliźniają się od razu. W takich przypadkach nie wystarczy zwykły plaster.
Rodzaje opatrunków:
hydrożel – nakłada się grubą warstwę preparatu na ranę, dopiero na to opatrunki z gazy lub plaster. Opatrunek taki pochłania wydzielinę z rany, zapewnia wilgotne środowisko na jej powierzchni. Zapewni skórze oddychanie oraz utrzymuje prawidłowe pH. Stosowane są w leczeniu odleżyn, owrzodzeń oraz ran martwiczych. Ogromnym plusem tych opatrunków jest to, że nie przyklejają się do rany przez co łatwo jest je ściągnąć,
opatrunki półprzepuszczalne – wykonane są z cienkiego poliuretanu pokrytego akrylem. Zapewniają oddychanie ranie i nawilżenie. Zapobiegają przedostawanie się drobnoustrojów z zewnątrz. Stosowane w profilaktyce przeciwodleżynowej,
opatrunki poliuretanowo – piankowe – występują w postaci miękkiej elastycznej pianki. Jest to substancja mocno wchłaniająca, przez co odbarcza ranę z nadmiaru wydzieliny przyśpieszając ziarninowanie.
Sposoby na rany:
Terapia ozonowa – stosowana jest w przypadku długo nie gojących się ran. Ma działanie grzybobójcze i bakteriobójcze. Pomaga w leczeniu odleżyn. Ozon podaje się bezpośrednio na ranę. Przyspiesza odbudowę warstw skóry.
Leczenie larwami – stosuje się przy długo nie gojących się ranach takich jak odleżyny, stopa cukrzycowa, ranach martwiczych, rany zakażone gronkowcem. Stosuje się tzw. żywy opatrunek, w którym znajdują się larwy muchy plujki. Hodowane są w sterylnych warunkach, podawane na ranę, żywią się tkanką martwiczą. Powodują oczyszczenie rany z martwych tkanek oraz ropy w kilka dni. Poruszające się w ranie larwy przyspieszają ziarninowanie. Sprawdzają się w leczeniu ran antybiotykoodpornych oraz u osób uczulonych na antybiotyki. Często są jedynym sposobem na ranę, ratują nawet kończyny przed amputacja.
Lniany opatrunek – pomagają w leczeniu oparzeń, odmrożeń, odleżyn. Można je stosować na długo nie zasklepione rany. Opatrunki z lnu są przepuszczalne, zapewniają wentylację. Opatrunki powstają z genetycznie modyfikowanego lnu, który zawiera włókna przyspieszające gojenie. Opatrunki takie zwilża się solą fizjologiczną i przykłada bezpośrednio na ranę. Występują również plastry lniane, zalecane przy ciężko gojących się ranach o małej powierzchni.
Terapia pijawkami – hodowane są w sterylnych warunkach laboratoryjnych. Przykładane są do ciężko gojących się ran. Pijawki wypijają zepsutą krew, znajduje ona ujście. Ślina pijawek zawiera substancję hiurydynę która zapobiega powstawaniu skrzepów, hamują namnażanie bakterii, poprawia krążenie.
Okłady z miodu lub srebra koloidalnego – mają właściwości bakteriobójcze. Zmniejszają stany zapalne. Miód ma właściwości przeciwbólowe, oczyszcza z obumarłych komórek oraz ropy. Zapobiega powstawaniu blizn.
Czynniki utrudniające gojenie ran:
podeszły wiek,
cukrzyca, choroby nowotworowe, miażdżyca,
palenie papierosów,
stres,
zły stan zdrowia, osłabienie organizmy, niedobór witamin,
przyjmowanie leków np sterydowe, obniżające krzepliwość,
niedożywienie, niedobór składników odżywczych.
Dieta przyśpieszająca gojenie
W procesie długo nie gojących się ran niezwykłe znaczenie ma prawidłowa dieta. Musi być bogata w witaminę C, która przyspiesza powstawanie kolagenu niezbędnego w procesie zabliźniania ran. Musimy dostarczyć organizmowi lizynę która występuje w produktach mlecznych, jajach, rybach, czerwonym mięsie, drobiu.
Należy zadbać o dostarczanie witaminy A, która przyspiesza gojenie się ran witamin z grupy B, kwas tłuszczowy, cynk wspomagających gojenie. Poza dostarczaniem tych produktów w diecie warto zastosować suplementację tymi substancjami.
