Próchnica jest najczęstszą choroba jamy ustnej. Ma podłoże bakteryjne, bardzo łatwo przenosi się z człowieka na człowieka. Nieleczona prowadzi do niszczenia zębów, ale również do wielu chorób ogólnoustrojowych. Próchnica powstaje w wyniku bytowania na płytce nazębnej bakterii. Zniszczona płytka nazębna nie ma zdolności regeneracji, dlatego gdy powstanie ubytek niezbędna jest interwencja stomatologiczna.
Jak powstaje próchnica?
Aby powstała próchnica muszą wystąpić pewne czynniki ryzyka tj. aktywność bakterii, obecność cukru, podatność zębów, odpowiedni czas. Dochodzi do demineralizacji tkanek zębów. Bakterie znajdujące się w jamie ustnej, tworzą miękki, żółty nalot, który szczelnie przylega do zębów i przestrzeni międzyzębowych. Nalot ten nazywany jest płytka nazębną. Pożywką dla bakterii bytujących na zębach jest cukier. Najgorsze są cukry rafinowane, znajdujące się w produktach spożywczych. Nie bez znaczenia, na powstawanie próchnicy mają cukry naturalne, występujące w owocach. Dzięki tym cukrom bakterie mają możliwość produkować kwas, który prowadzi do niszczenia szkliwa. W kolejnych fazach dochodzi do uszkodzenia głębszych warstw zębów. Nagromadzenie płytki nazębnej może być wynikiem złej higieny jamy ustnej, nieprawidłowego szczotkowanie zębów.
Czynniki sprzyjające powstawaniu próchnicy:
niewłaściwa higiena jamy ustnej – nieregularne szczotkowanie zębów (zęby powinny być szczotkowane po każdym posiłku), a przynajmniej dwa razy dziennie, brak nitkowania przestrzeni międzyzębowych, nie płukanie jamy ustanej,
kserostomia – niedobór, zmniejszone wydzielanie śliny, jest ona podstawową barierą ochronną dla zębów. Dzięki ślinie w mniejszym stopniu osadza się płytka nazębna,
przyjmowane leki – niektóre leki przyjmowane przez długi czas mogą powodować suchość w jamie ustnej. Są to leki m.in. moczopędne, przeciwdepresyjne, przeciwbólowe, przeciwlękowe. Próchnicy sprzyjają syropy i tabletki do ssania z cukrem,
refluks żołądka – podczas cofania się kwaśnej treści żołądka dochodzi do uszkadzania szkliwa zębów,
cukrzyca – skoki poziomu cukru we krwi, wysoki poziom glukozy przyczynia się do powstawania próchnicy,
zła dieta – bogata w cukry, produkty o lepkiej konsystencji, częste podjadanie. Dieta uboga w wapń, fosfor, magnez, witaminy D, E, A, C,
wady zgryzu – nieprawidłowe ustawienie zębów, ciasno przylegające do siebie zęby (utrudniona higiena przestrzeni międzyzębowych),
długotrwałe karmienie piersią lub butelką,
predyspozycje genetyczne.
Objawy próchnicy:
Początkowo zaobserwujemy na zębach małe białe plamki. Z czasem mogą stawać się coraz większe i szorstkie, ciemnieją. Gdy nie udamy się do stomatologa w celu usunięcia tych zmian, dostaną się one do zębiny, powstanie ubytek. W tej fazie zęby stają się wrażliwe na zmiany temperatury oraz na smak słodki i kwaśny. Towarzyszyć temu może nieprzyjemny zapach z ust. Nieleczone zmiany docierają do miazgi zęba, tworzy się stan zapalny. Towarzyszy temu uporczywy ból.
Leczenie próchnicy zębów:
Dobór sposobu leczenie próchnicy zależy od stopnia zaawansowania. Początkowe fazy próchnicy można leczyć nieinwazyjnie, za pomocą fluoru (tzw. fluoryzacja). Nie wymaga to borowania. Gdy próchnica dotrze głębiej, wymagana jest interwencja stomatologa. Polega ono na usunięciu martwej tkanki i wstawieniu plomby. Niekiedy niezbędne jest leczenie kanałowe lub nawet usunięcie zęba.
Aby unikać takich sytuacji warto systematycznie odwiedzać stomatologa, w celu kontroli stanu uzębienia. Dotyczy to nie tylko dorosłych, ale również dzieci. Próchnica może pojawić się już u dwuletniego dziecka.
